Skip to main content
  • Tīpakohia tō reo:

Mō ngā taonga tūturu

He maha ngā hanga o ngā taonga tūturu, mai i te waka e 800 tau te tawhito ki ngā taonga raranga o te rautau rua tekau. E wehea ana ki ngā rōpū e rua: taonga kitea me ngā taonga nō te tangata takitahi:

  1. Taonga kitea – ko ngā taonga tūturu i kitea i muri i te 1 o Āperira 1976 i mana ai te Protected Objects Act. Rēhitatia ai ēnei taonga e mātou ki tētahi nama rēhita ‘Z’.
  2. Tāonga nō te tangata takitahi – ko te taonga tūturu i kitea i mua i te 1 o Āperira 1976. Tērā e rēhitatia ai ēnei momo tāonga e te whare pupuri taonga whaimana ki tētahi nama rēhita ‘Y'.

Ā mātou mahi

Ko tā mātou mahi he whakawhiti kōrero me ngā tāngata whai pānga pērā i te iwi me ngā hapū, ki te whakaoti tūtohu mō te rangatiratanga me te tiakitanga o te taonga i kitea. I tēnei wā, ka tuku te Manatū Taonga i te pūtea me ētahi atu momo tautoko, heoi ka noho tonu te mana ki te iwi me te hapū mō te taha ki ngā tikanga tiaki i taua taonga. Ka aroturuki hoki mātou i te tauhokohoko o ngā taonga tūturu kei roto i ngā ringaringa o te tangata takitahi me te rēhitatanga o ngā tāngata kohikohi taonga.

Whakahaerenga o te Taonga Tūturu i Kitea

Te kite i ngā taonga tūturu

Kitea ai te nuinga o ngā taonga tūturu e tētahi tangata, i tētahi mahi mātai whaipara tangata, mahi hanganga rānei. Ina kite koe i tētahi taonga tūturu:

  • whakamōhio mai ki a mātou mā te īmēra ki [email protected] ka whakaatu ai i te wāhi me ētahi whakaahua o taua taonga
  • haria te taonga ki tētahi whare pupuri taonga tūtata mai kia rēhitatia.
  • i tētahi wāhi mātai whaipara tangata, i te mahi kari oneone rānei, whakapā atu ki Heritage New Zealand Pouhere Taonga
  • mēnā he āwangawanga ōu tērā ka tūkinotia te taonga, me whakamōhio tonu mai ki a mātou mā te īmēra ki [email protected]

Ko ngā whare pupuri taonga, ngā kaimātai whaipara tangata, me ngā māngai ā-iwi e whai ana ki te rēhita taonga tūturu me mahi mā te Protected Objects Database.

Protected Objects Database

Hei whakarite takiuru mō te pātengi raraunga, whakapā atu ki [email protected].

Te kerēme rangatiratanga

Ka whakamōhio atu mātou ki te hunga tērā pea e whai take pānga ana ki te taonga i kitea me te tukanga kerēme rangatiratanga. I te nuinga o te wā ka tautohu mātou i te hunga e whai take pānga ana (i te nuinga o te wā ko te iwi, te hapū, te hapori Māori hoki) i runga i te wāhi ki kitea ai te taonga.

Ka whakaputa pānui mātou i roto i te niupepa o taua rohe, i runga hoki i tā mātou paetukutuku, e tono ana kia tāpaetia ngā kerēme i mua i te paunga o ngā rā mahi e 60.

Ka āhei te tangata takitahi, rōpū rānei e whai take pānga ana ki tētahi taonga ki te tāpae kerēme rangatiratanga mai. Ko tā mātou mahi:

  • he aromatawai i ngā kerēme
  • he mahi tahi me te hunga kerēme ki te whakatau i ngā kerēme huhua, ina hāngai ana
  • he tuku i ngā kerēme tika ki Te Kooti Whenua Māori ki reira whakatau ai nō wai te rangatiratanga.

Ka āhei hoki te tangata takitahi me ngā rōpū ki te tono tika ki Te Kooti Whenua Māori mā reira whakatau ai nō wai te rangatiratanga.

Ngā momo rangatiratanga

E rua ngā momo rangatiratanga ka taea te tono:

  1. Rangatiratanga ake e whaitake ana ina e mārama pū ana nō tētahi tangata, ētahi tāngata rānei te taonga tūturu, ā, kua tāpae kerēme mai taua tangata, ōna hoa kerēme rānei.
  2. Rangatiratanga tuku iho e whaitake ana ina kāore e mārama ana ngā kōrero hei taunaki mai nō wai taua taonga. Ka tāpaetia te kerēme i runga i te wāhi, te rohe rānei i kitea ai te taonga, i runga rānei i ngā āhuatanga hei tautohu pērā i ngā tikanga whakairo, me te iwi, hapū rānei e whai take pānga ana ki te taonga.

E kore e pūmau ai te motika, te pānga tuku iho, te panga noa rānei ki tētahi taonga tūturu ake i runga i te rangatiratanga, te noho rānei i runga i te whenua i kitea ai te taonga tūturu.

Te Kooti Whenua Māori

E whai mana ana Te Kooti Whenua Māori ki te whakatau nō wai te rangatiratanga ake, te rangatiratanga tuku iho rānei, ko wai te hunga tika hei pupuri i tētahi taonga tūturu i kitea, tangata takitahi mai, rōpū mai rānei (pērā i te rūnanga).

Ka taea te rangatiratanga te whakatau hei pānga takirua, ki waenga i ētahi rōpū rānei. Hei tauira, ka taea e ētahi iwi, hapū rānei te pupuri i tētahi taonga tūturu nō runga i te tika o tā rātou kerēme rangatiratanga tuku iho.

Advice on Māori Land Court practices and procedures (Māori Land Court)

Te rauhītanga o ngā Taonga Tūturu i kitea

E huawaere ana, e tautoko ana hoki mātou i ngā hinonga rauhītanga e arahina ana e ngā iwi me ngā hapū mō ngā taonga kitea e tino mōrearea ana. Ka āhei ngā iwi me ngā hapū ki te rauhī taonga mā:

  • ngā tikanga taketake, tērā rānei
  • mā ngā tikanga mahi a te whare pupuri taonga whaimana, tērā rānei
  • mā te tūhono ki ō rātou uri mā te toi ataata, toi puoro, te mātauranga, me ētahi whakamāramatanga kē atu.

Huinga ataata rauhītanga

He huinga ataata mātauranga a he hononga taonga, he hononga tīpuna (2022) mō ngā āhuatanga rerekē hei whakaarotanga e pā ana ki te āta rauhī i te taonga tūturu, pērā i:

  • ngā tikanga ahurea e pā ana ki te nekehia o te taonga ki wāhi kē
  • ngā hītori ā-rohe, ā-iwi, ā-hapū rānei
  • te mātauranga taonga tuku iho
  • ngā tikanga mahi a te whare pupuri taonga
  • ngā āhuatanga matatini, hou hoki ka ara ake i te mahi rauhī taonga tūturu.

Paepae Kaituku Ratonga Rauhītanga

Kei tā mātou Paepae Kaituku Ratonga Rauhītanga ko ngā mātanga rauhītanga, kaimahi tuku ihotanga me ngā māngai nō te rāngai whare pupuri taonga whānui.

I ngā tau tata nei, kua whakawhitia e mātou te tukanga mō te tiaki taonga tūturu. E pēnei ana kia āhei ai te whakahaerenga o ngā kaupapa whāiti, kaupapa whānui hoki e tata ana ki te wāhi i kitea ai te taonga, me te whakawhiti kōrero me ō reira iwi, hapū, whānau hoki.

Ka whai mātou kia riro mā te iwi, te hapū me te whānau e wānanga, e whakatau hoki ka ahatia te taonga tūturu. Ka pēnei mātou mā te hono i te Paepae Kaituku Ratonga Rauhītanga ki ēnei kaupapa, kia āhei ngā hapori ki te mahitahi i runga i te whakaaro kotahi hei rauhī i te taonga.

Ngā ratonga Paepae kaituku ratonga

  • He rauhī i ngā matū mākū pērā i te muka me te rākau.
  • Mahi whakatikatika hei rauhī i te taonga tūturu.
  • Hanga me te mahi pouaka pupuri taonga.
  • Hanga whata whakakite.
  • Tuku tohutohu ā-whare taonga.
  • Āheinga whakahaupapa maroke.
  • Mātanga whakarite taonga hei whakakite

Me pēhea au e uru ai ki te Paepae Kaituku Ratonga

Mehemea e kaha ana tētahi kaituku ki te tuku ratonga rauhītanga e hiahiatia ana ka taea e ia te tono kia uru ki te Paepae Kaituku Ratonga.

Ka aromatawai mātou i ngā tono ki ngā paearu i roto i te Puka Tono mō ngā Taonga Tūturu.

Ka whakapā atu mātou ki ngā kaitono waimarie i runga i te āhua o ngā pūkenga e hiahiatia ana, te wāhi i reira te taonga tūturu, me ngā hiahia o te iwi e whai take pānga ana.

Ko ngā Kaitono ki te Paepae me āta pānui kia mārama ki ēnei tuhinga:

  • Request for Proposal for Taonga Tūturu
  • Master Services Agreement
  • Statement of Work lite template or Statement of Work long template
  • • Ngā mōhiohio Code of Conduct.
  • Whaimuri mai, me whakakī ngā kaitono i te Request for Proposal response form ka whakahoki ai ki [email protected] .

Key documents

Keyword: Request for Proposal (RFP) to join the Panel of Suppliers for Taonga Tūturu Services
2.29 MB
DOCX
Request for Proposal (RFP) to join the Panel of Suppliers for Taonga Tūturu Services
Keyword: Master Services Aggreement (Appendix B) - Taonga Tūturu Services
619.04 KB
DOCX
Master Services Aggreement (Appendix B) - Taonga Tūturu Services
Keyword: Statement of Work lite template for Taonga Tūturu
49.98 KB
DOCX
Statement of Work lite template for Taonga Tūturu
Keyword: Statement of Work long template for Taonga Tūturu
61.41 KB
DOCX
Statement of Work long template for Taonga Tūturu
Keyword: Request for Proposal response form - Taonga Tūturu
2.3 MB
DOCX
Request for Proposal response form - Taonga Tūturu

Supplier Code of Conduct (NZ Government Procurement)

Tukua āu pātai ki [email protected] mā te pato i ngā kupu ‘panel of suppliers’ ki te rārangi kaupapa o tō īmēra. ‘panel of suppliers’.

Taonga Tūturu wehe motuhake

Te hoko me te tauhokohoko

Kāore e āhei te tauhokohoko i ngā taonga tūturu i kitea. E āhei ana te hoko, te tuku anake rānei i te taonga tūturu wehe motuhake ki tētahi kaikohikohi kua rēhita, ki tētahi whare pupuri taonga rānei. Ko te taonga tūturu i hokona kāore e āhei ki te tuku ki tētahi tangata kia whai taunakitanga rā anō te kaihoko ko tērā e whiwhi ana i te taonga tūturu he kaikohikohi rēhita ia, he whare pupuri taonga tūmatanui rānei.

Tiwhikete whakamātau

Ko te taonga tūturu wehe motuhake me whai rawa i tētahi tiwhikete whakamātau (‘Y’ registration) mai i tētahi whare taonga whai mana kia hokona mā tētahi kaihoko whai raihana, whare hokohoko rānei. Me whiwhi e te kaihoko whai raihana, te whare hokohoko rānei te tiwhikete mai i te whare taonga whai mana e tūtata ana i mua i te hoko atu.

Ngā paetukutuku hokohoko

Ehara i te mea me whiwhi rēhitatanga ‘Y’ te tangata takitahi e hoko taonga tūturu ana i runga i te ipurangi mā tētahi paetukutuku hokohoko, mā huarahi kē atu rānei, engari ka āhei te tangata e hoko mai ana i taua taonga tūturu te tono i tiwhikete mai i tētahi whare pupuri taonga mēnā ka hiahia ia.

Whare pupuri taonga whaimana

Koia nei ngā whare taonga whai mana ko Tāmaki Paenga Hira, Te Papa Tongarewa, te Whare Pupuri Taonga o Ōtautahi, me te Whare Pupuri Taonga o Ōtakou. Whakapā atu ki te whare pupuri taonga e tata ana ki a koe kia whiwhi ki te tiwhikete rēhitatanga 'Y' mō tō taonga Tūturu wehe motuhake:

Auckland Museum

Te Papa

Canterbury Museum

Otago Museum

Whakamōhiotanga

Ina hoko taonga tūturu ai tētahi kaikohikohi rēhita, me whakamōhio ia i a mātou i mua i te paunga o ngā rā 14 o te panoni o āna kohikohinga.

Raihana tauhokohoko taonga tūturu

Ka āhei ngā kaihoko whai raihana me ngā whare hokohoko te tauhoko taonga tūturu wehe motuhake mēnā kua whakamanatia rātou e mātou. Katoa ngā raihana ka tukua e mātou ka whaimana tae rā anō ki te 31 o Kohitātea, ā, me whakahou rawa i ia tau, i ia tau.

Licensed auctioneers or secondhand dealers to trade in Taonga Tūturu 31 January 2023- 31 January 2024
Dealer or auctioneerAddress
Art + Object Ltd3 Abbey Street, Newton, Auckland
Everglo Coins and Collectibles46 Bolton Street, Blockhouse Bay, Auckland 0600
Gow Langsford Gallery26 Lorne Street, Auckland
John Cordy Ltd553 Mt Eden Road, Mt Eden, Auckland
Walsh AntiquesPO Box 32069, Devonport, Auckland 0744
Webb's Fine Art Ltd33A Normandy Road, Mt Eden, Auckland
A H Crawford LimitedG1 17 Joll Road, Havelock North, Hawkes Bay 4130
Mowbray CollectablesMowbray Collectables, Otaki
Dunbar Sloane Ltd74 Featherston Street, Wellington
Goldco International LtdPO Box 579, Wellington 6140
John Bertrand (Collectables) LtdWellington
Militaria Auction Ltd48 Para Street, Miramar, Wellington
McCormack & McKellar Auctioneers Ltd78 Peterborough Street, Christchurch 8013

Kaikohikohi kua rēhita

Ka āhei te tangata takitahi, ngā rōpū rānei te tono ki a mātou kia whai mana hei kaikohikohi kua rēhita o ngā taonga tūturu.

Mō ngā Taonga Tūturu kei te Karauna e puritia ana

Mēnā e hiahia ana koe ki ngā kōrero mō tētahi taonga kei te puritia e te Karauna, mō tētahi taonga rānei i kitea i muri iho i te tau 1975, īmēra mai ki: [email protected].

Tāngia tētahi kēmu kāri taonga tūturu mōu ake!

Akohia he aha ngā taonga tūturu i kitea auautia i Aotearoa mā tēnei kēmu whakatairiterite kāri.

Keyword: Taonga tūturu card game
1.82 MB
PDF
Taonga tūturu card game

Ētahi atu mōhiohio 

Taonga tūturu found at archaeological sites (Heritage New Zealand)