Skip to main content

Te Mātauranga me te Akoranga

E āhei ana ki te ako, mā ngā tari e tautoko kia ākona ai ngā iwi i te mahi tiaki taonga, ki te tohatoha hoki i te mātauranga. Tae atu ki ngā huihuinga whakawhiti kōrero whakaputa whakaaro, te hanga whare taonga, te whai mahi te whai hoki i te ara whakawhiwhi tohu.

Whakaakoranga mātauranga, whakangungu hoki

Whakaakoranga – whakawhiwhi pārongo

Aratohu Rangahau

Whakaakoranga Whakawhanake Mātanga

Pūtea Moni

Te Hanga Whare Taonga (kupu whai take ina whakaaroaro me hanga whare taonga)

He ara whai mahi ara whai tohu

Pāwhiri ki konei kia hoki anō ki te whārangi kāinga o Te Ara Taonga.

Whakaakoranga mātauranga, whakangungu hoki

Kia mōhiohio ngā akoranga mātauranga whakangungu hoki mō tō whānau, tō hapū, iwi hoki. Kei tēnei whiti hoki he kupu āwhina ki te whakarite whare taonga – e pai ana me e whai whakaaro ana me whakatū whare taonga pea.

Whakaakoranga – whakawhiwhi pārongo

Ratonga Rangahau

https://natlib.govt.nz/researchers

https://natlib.govt.nz/researchers/making-the-most-of-your-visit

  • Ākona tonu ngā ratonga o te Puna Mātauranga hei tautoko i a koe kia rangahautia kia whiwhi pārongo i ō koutou taonga. Ki te hia koe ki te kōrero ki tētahi kaimahi wharepukapuka, waea atu ki 0800 474 300.

Aratohu Rangahau

Ko ēnei aratohu hei āwhina i a koe me ō rangahau a-whānau, ā-hapū ā-iwi hoki.

Rangahau Whakapapa

https://natlib.govt.nz/researchers/guides/whakapapa

Ko tēnei aratohu hei āwhina i a koe ki te tīmata i ōu rangahau whakapapa.

  • Ka tohua te whakaurunga nei ki ngā rauemi o te Alexander Turnbull Library me ngā kohinga o te Puna Mātauranga, me ētahi atu rauemi arā ngā whakapapa me ngā kōrero haratau ana.
  • E āhei ana koe māu anō te kohinga e rangahautia, uia rānei ngā kaimahi wharepukapuka he aha kei a rātou e pā ana ki tō whānau / hapū / iwi me īmēra ki: [email protected]

Kōrero tuku iho

http://natlib.govt.nz/researchers/oral-history-advice

  • Ahakoa he tauhou ki ngā kōrero tuku iho, he hiahia rānō ki te whakakoi i o pukenga, mā te Puna Mātauranga e tautoko i a koe me ōna kupu āwhina, he wānangananga, te toha taputapu hoki.
  • Ka whakahaeretia hoki e te Kaitohutohu Kōrero Tukuiho (Māori) he wānangananga ā-iwi, ā-hapū, ā-rōpū hapori hoki, huri noa i te motu ina ka uia. Kei ngā huihuinga whakamahi nei he pūrere ataata, ka taea te reorua hoki.

Ka tīmata ngā Hītori ā-Whanau

https://natlib.govt.nz/researchers/guides/starting-with-family-history

  • Me tīmata ki whea? Ma tēnei aratohu e āwhina e tohutohu kia tīmata ai ōu mahi rangahau kōrero ā-whānau.

Hītori ā-Whānau

https://natlib.govt.nz/researchers/guides/family-history

Whakaakoranga Whakawhanake Mātanga

National Services Te Paerangi (NSTP) huihuinga whakamahi

https://www.tepapa.govt.nz/about/what-we-do/iwi-tribes-and-te-papa/wananga-workshops-and-hui-gatherings#Hui

https://www.tepapa.govt.nz/sites/default/files/iwiworkshopconsiderations.pdf

Pūtea Moni

Tahua Whakawhanake Mātanga

https://www.tepapa.govt.nz/learn/for-museums-and-galleries/help-and-support-for-museums-and-galleries/funding-and-grants-0

https://www.tepapa.govt.nz/learn/for-museums-and-galleries/help-and-support-for-museums-and-galleries/funding-and-grants-1

Tahua Ringa Āwhina

https://www.tepapa.govt.nz/learn/for-museums-and-galleries/help-and-support-for-museums-and-galleries/funding-and-grants

Tahua Utu Hāereere

https://www.tepapa.govt.nz/learn/for-museums-and-galleries/help-and-support-for-museums-and-galleries/funding-and-grants/travel

Te Hanga Whare Taonga (kupu whai take ina whakaaroaro me hanga whare taonga)

https://www.tepapa.govt.nz/learn/for-museums-and-galleries/how-guides/running-museum/setting-museum

Ko te aratohu o tēnei whakaurunga hei āwhina i a koe ki te whakatau ka taea rānō tō moemoeā kia tutuki ai kia ea ai a-taiao ā-pūtea. Kai tēnei aratohu:

  • ki te whakamahere i tō whare taonga
  • ki te waihanga i te mahere rautaki
  • ki te whakaahu i te mahere hokohoko
  • ki te whakakaupapa i te tūtohi pakihi
  • ki te rangahau i ngā ara ahu whakamuatanga

He ara whai mahi ara whai tohu

Te Ahurea me ngā Taonga Tuku Iho

https://www.careers.govt.nz/jobs-database/arts-and-media/#industry-culture-and-heritage

E hiahia ana pea ki te whakaarohia me pēhea e pupuri e pakari hoki te mātauranga me ngā pukenga tika ana mō te mahi tiaki taonga tuku iho.

“Ko te mea e kaingākautia nei mō Taranaki ki te akiaki i te hunga rangatahi ki te whakawhiwhi i ēnei momo mahi.”

  • Mā tēnei aratohu e āwhina i a koe ki te rangahau i ōu kōrero ā-whānau mai i ngā pārongo whānautanga, matenga, mārenatanga, me ngā pārongo manene pēnā i nga rārangi kaieke, kaipuke hoki.
    • Ka whakahaeretia e Te Paerangi he wānanga tiaki taonga he mahi ngātahitanga me te iwi kāinga huri noa i te motu. Ka mahitahi hoki me ngā iwi e hiahia ana kia whakawhāiti ōna mema ki te kōrero, ki te ako ā, ki te toha wheako me ngā take whakapakari iwi, tiaki taonga hoki.
    • Kei Te Papa he tahua whakawhanake mātanga hei tautoko i a koe kia whai wāhi ki ngā whakaakoranga whare taonga, whare whakairi toi hoki – taiwhenua mai, tauwhenua atu.
    • Atu ki te: $1,000 mai. GST
    • Ko te Tahua Ringa Āwhina hei āwhina i a koe ki te whai rauemi whai ratonga whai pārongo mō tō whare taonga, whare whakairi toi me ngā rōpū ā-iwi. Ka tautokona hoki te tahua nei i ētahi hinonga kua tau.
    • Ka takoha e Te Papa he pūtea āwhina hei utu hāereere mō ngā mahi tiaki taonga, whakangungu whakairi toi i Aotearoa. Atu ki te: $300 GST mai.
    • ki te whakamahere i tō whare taonga
    • ki te waihanga i te mahere rautaki
    • ki te whakaahu i te mahere hokohoko
    • ki te whakakaupapa i te tūtohi pakihi
    • ki te rangahau i ngā ara ahu whakamuatanga
    • Ki te whakatū koe i tētahi whare taonga ki te hiahia rānei ki te tautoko i tō hapū ki te tiaki ki te taurima i te marae me ētahi atu taonga tuku iho, me akiaki pea i o taiohi tai pakeke hoki ki te whiwhi mahi hei poutiaki, hei kaiwhakarāhui, hei kaiwhakarauora, hei kaihoahoa, hei kaimahi hangarau whakaaturanga, hei kaimahi wharepukapuka rānei.
    • Kei te piki haere te tono ki te Māori anō he Kaitiaki Taonga kei a ia te Mātauranga Māori me ngā Pukenga Pūtaiao kua whai pānga hoki ki ngā kārangaranga hapū.
    • Pānuitia te mahi me te ara whakangungu i hīkoia ai a Kararaina Te Ira . Ko Kararaina te Poutiaki Taonga Māori i Puke Ariki te whare taonga ki Ngāmotu.

      Ko te mea e kaingākautia nei mō Taranaki ki te akiaki i te hunga rangatahi ki te whakawhiwhi i ēnei momo mahi.”

Me whakapā atu ki tōu ake wānanga, ki tō kuratini, kura takiura, wānanga rānei ki te whakawhiwhi pārongo e whakaatuhia ōna akoranga hei tautoko i tō ara whakangungu. Kei raro iho he kōrero i ētahi hōtaka whakaako kaupapa muhiama ki Aotearoa.

Hōtaka whakaako kaupapa muhiama ki Aotearoa

Te Ara Pourewa: Tohu Whakaputaihu

Te Ara Pourewa-Akoranga Taonga Tukuiho Muhiama hoki 

Ko tēnei hōtaka nō te Toihoukura, Eastern Institute of Technology (EIT) ki Tūranganui ā, he tohu kei Taumata 7. He mea ranu te wānanga nei ki te mahi whakaako tauhou, ki te ako ā-ipurangi hoki. Ka taea te ako ā-ipurangi ahakoa kohea te tauira. He tohu mātauranga touhou tēnei i hua ake ki te whakarahi i te hunga e matatau ana i ngā mahi tiaki taonga mahi muhiama i te ao Māori, te raupī te rauhī me te whakatairanga i ngā taonga tukuiho.

He Pōkaitahi Tikanga Muhiama i Aotearoa nā ServiceIQ

Kia mōhio ki te Tiwhikete Mahi Muhiama o ServiceIQ NZ.

Tēnā whakapā ki te Kaitohutohu Whakangungu o ServiceIQ i te rohe tata tonu ki a koe.

He tohu taumata pāpaku mō te hunga e mahi ana i te rāngai muhiama me ngā tūao. Ka tautoko Te Paerangi (NSTP) i te tohu nei, kei a rātou ētahi kaiarotake i te rōpū NSTP. Kia mōhio mai ētahi atu āhuatanga o te hōtaka nei ā, ki te whakapā atu rānei ki tētahi Kaitohutohu Whakangungu, pāwhiri ki ngā aratohu i runga ake.

Hōtaka  Muhiama i Te Kunenga ki Pūrehuroa

Ākona te akoranga Muhiama i Te Kunenga ki Pūrehuroa

Ka tīmata te akoranga nei i te taumata paerua, he ara ki te Mātanga tae atu ki te Tohungatanga. Mō ngā tauira ngā kaimahi me ngā tūao o te rāngai pīkoko ana ki te whakapiki ōna pukenga ki te ahu whakamua hoki i roto i ngā mahi muhiama. Kei te whakahaeretia tēnei hōtaka i te akoranga ki Papaioea ā ko te nuinga he whakaako ā-ipurangi.

Hōtaka  Muhiama i Te Whare Wānanga o te Ūpoko o te Ika a Māui

Ākona te akoranga Muhiama me ngā Taonga Tukuiho

Kei Pōneke tēnei hōtaka e tautokona e te tokomaha o ngā rōpū toi, rōpū ahurea rōpū taonga tukuiho hoki tae noa ki Te Papa Tongarewa. He taumata rau tō te hōtaka nei mai i te Tiwhikete Paerua ki te Tohu Paerua, atu ki te Mātanga me te Tohu Kairangi.


Updated on 14th March 2023